Mensen gaan graag om met anderen die op hen lijken, mensen die ongeveer hetzelfde willen en denken als zijzelf, en met een vergelijkbare achtergrond, aantrekkelijkheid en interesses. Dat geldt niet alleen voor vrienden maar ook voor partners. Dit principe heet het ‘similarity-attraction’-effect, en dit effect is al aangetoond in vele wetenschappelijke studies.

Opposites attract

Waar komt dan toch het idee vandaag dat tegenpolen aantrekken? Is dat dan onzin? Nee, dat is het zeker niet. Laten we eerst vaststellen wat tegenpolen zijn: mensen die op verschillende eigenschappen of gebieden flink van elkaar verschillen. Iemand die heel anders is dan jij kan waanzinnig aantrekkelijk zijn, mede door de positieve spanning en het mysterie die deze verschillen met zich meebrengen. Een tegenpool geeft nieuwe ervaringen, en biedt avontuur op emotioneel, intellectueel, praktisch en/of seksueel gebied. Dat maakt ze juist zo aantrekkelijk. Uit onderzoek weten we echter ook dat een relatie met een tegenpool na een tijdje vaak verandert. De verschillen die eerst zo aantrekkelijk waren, wennen en roepen na verloop van tijd vaak ergernissen op. Daardoor houden mensen het op termijn vaak langer uit met iemand die op hen lijkt. Want, een partner die op je lijkt brengt grote voordelen met zich mee, ook op lange termijn. Je herkent jezelf in je partner, je voelt je sneller begrepen en dat voelt veilig en vertrouwd. Gelijkenissen bevestigen dat het goed is hoe jij bent. Verschillen tussen partners, bijvoorbeeld in behoeftes of mening, kunnen daarentegen zorgen voor onrust en twijfel zaaien. Mensen voelen zich niet begrepen, gekwetst of afgewezen, ook al bedoeld hun partner dat helemaal niet zo. Maar zegt je partner tegen je ‘Dat ben ik helemáááál niet met je eens’, ‘Hoe kom je dáár nou bij?’ of ‘Van wat je nu zegt snap ik echt niks’ dan steekt dat toch even. Het kan even onveilig voelen in de relatie met alle stres van dien. En met die gevoelens van onveiligheid kunnen mensen niet altijd goed dealen. Voor je het weet is er ruzie, een vervelend conflict of ontstaan er spanningen. Liever zijn we het dus steeds met elkaar eens.

Onveiligheid hoort erbij

De realiteit is echter dat je gelijke niet bestaat. Elk mens is uniek, zelfs eeneiige tweelingzussen of – broers zijn dat. Het gevolg is dat enige mate van onveiligheid inherent is aan elke relatie. In elke relatie zitten kleine of grote tegenpolen, soms op een paar gebieden soms op veel. Hoe groter de verschillen hoe groter de uitdaging. Want, verschillen vormen nu eenmaal wel een gedoe. Je moet er samen op een gezonde manier uitkomen. Het probleem ligt dan ook niet zozeer in de verschillen tussen partners zelf maar in hoe ze ermee omgaan. Omdat mensen de gevoelens van onveiligheid die gepaard gaan met verschillen lastig vinden, proberen ze vaak de verschillen weg te poetsen. Ze passen zich bijvoorbeeld onevenredig aan en cijferen zichzelf weg, bekritiseren hun partner of drukken hun zin door. Maar dat werkt juist averechts. Een of beide partners voelen zich niet gehoord en dat zorgt voor veel onvrede. Op termijn trekken partners dit vaak niet.

IBCT

In Integrative Behavioral Couple Therapy (IBCT) help je als relatietherapeut partners beter omgaan met onderlinge verschillen. Je helpt ze de gevoelens van onveiligheid die nu eenmaal gepaard gaan met verschillen beter te verdragen en er beter over communiceren. In plaats van verschillen weg te poetsen, help je partners verschillen omarmen en erdoor groeien. Want, mogen verschillen er zijn (‘agree to disagree’) dan kan samen gezocht worden naar oplossingen of compromissen die aan beider partners recht doen en die anders nooit gevonden zouden zijn. Zo leren partners, uit liefde voor elkaar, het beste uit zichzelf en hun relatie halen. IBCT behoort wetenschappelijk gezien tot een van de beste onderzochte vormen van relatietherapie. IBCT is gebaseerd op het moderne gedachtengoed van de derde generatie cognitieve gedragstherapie en geeft de relatietherapeut een duidelijke richtlijn voor handelen. Ik werk er zelf al jaren mee en ben zo gelukkig dat ik anderen hierin mag trainen en ook daarvan de prachtige opbrengsten zie.